Verşan Kök Karnesi [Bölüm 1] - İdari yazımız için tıklayın.
- 10 Mayıs 2019 ODTÜ Onur Yürüyüşü
Ankara Bölge İdare Mahkemesi, Ankara Valiliğinin Kasım 2017’de ilan ettiği “süresiz LGBTİ+ etkinlik yasağı” kararını, 19 Nisan 2019’da kesin bir karara bağlayarak bu tarz etkinliklerin yasak değil güvenlik eşliğinde olması gerektiğini belirtti. Bunun üzerine ODTÜ LGBTİ+ Dayanışması, 9. ODTÜ Onur Yürüyüşünü gerçekleştirmek üzere herkesi 10 Mayıs 2019 günü planladıkları kampüs merkezli yürüyüşe davet etti. Yayınlanan bildiride, olup biten bu zulme karşı ne yalnız ne de yanlış oldukları dile getirildi. Ancak 6 Mayıs 2019 günü Rektörlüğün gönderdiği e-postada 3 Ekim 2018 tarihli yasaklama kararının hala yürürlükte olduğu, LGBTİ+ etkinliklerinin yasak olduğu ve bu yasağa uymayanlar hakkında yasal işlem başlatılacağı belirtildi. Planlanan yürüyüş gününde kampüse personel ve öğrenci dışında kimsenin alınmayacağı; öte yandan, sağlanması gereken güvenlik önlemleri için Ankara Emniyet Müdürlüğü ile görüşmelere devam edildiği söyleniyordu. Atılan e-posta sonrasında bu tarihlerde gerçekleştirilecek olan diğer topluluk etkinlikleri ertelendi ve Devrim Stadyumu 7 Mayıs saat 23.50 ile 10 Mayıs 23.50 arasında kapatıldı.
Ankara Barosu LGBTİ+ Hakları Merkezi Başkanı, ODTÜ’den iki öğrenciyi temsilen yürütmeyi durdurma amaçlı iptal davası açarak buna bir son vereceğini düşünse de Rektörlük 9 Mayıs 2019 günü gönderdiği yeni e-postada bu kararın reddedildiğini duyurdu. Ancak ODTÜ LGBTİ+ Dayanışması yine de yürüyüşün 10 Mayıs 2019 günü Fizik Çimleri’nde gerçekleşeceğini söylüyordu. 10 Mayıs 2019 günü 17.00 sularında Fizik Çimleri etrafındaki kalabalık artmaya başladıkça kampüse giriş yapmış olan çevik kuvvetlerin sayısı da artmaya başlıyordu. Çevik kuvvet tarafından öğrencilere, dağılmama durumlarında müdahalenin başlayacağı ve Rektörlük tarafından verilmiş bir kararın olduğu söyleniyordu. Direnen kalabalık sloganlar atmaya başladığında ise müdahale başladı. Biber gazı ve plastik mermi kullanılan müdahale, öğrencilerden akademisyenlere uzanarak kampüsün farklı yerlerinde de devam etti. Saldırı nedeniyle Fizik Bölümü U3 Amfisinde forum düzenlemeye çalışan ODTÜ öğrencilerine forumun ardından tekrar müdahale edildi. Öğrenciler amfiyi boşalttı ve bina önünde bekleyen öğrencilere tekrar müdahale edildi. Birçok kişi darp edildi, gözaltına alındı, bir öğrenci ise polisin attığı plastik mermi sebebiyle başından yaralandı. Gözaltına alınan öğrenciler ifade işlemleri ve sağlık kontrollerinden sonra serbest bırakıldı. Bugünün ardından ODTÜ Rektörlüğü e-posta yoluyla şu açıklamayı yaptı: Gözaltına alınan mensup ve öğrencilerimizin bu sabah itibariyle serbest kalmış olmaları az da olsa bir teselli olmuştur.
10 Mayıs 2019 gününden sonra birçok kişi o gün gerçekleştirilen polis müdahalesine tepkilerini sosyal medya üzerinden dile getirdi. Sonrasında Rektörlük tarafından başka bir e-posta daha geldi. Rektörlük; yolladığı mailde, orantısız güç kullanıldığı ve ortaya çıkan bu şiddet görüntülerini kabul etmelerinin mümkün olmadığını, ayrıca yaşananlardan dolayı derin üzüntü duyduklarını belirtti.
9. ODTÜ Onur Yürüyüşüne yönelik polis müdahalesinin ardından ODTÜ öğrencileri boykot kararı aldı ve Rektörlük önünde “Verşan Kök, ODTÜ’ye rektör olamaz!” ve “Polis varsa ders yok!” sloganları atıldı.
10 Mayıs 2019 günü verilen mücadele kampüs dışına taşınmış ve etkilerini bugüne kadar sürdürmeye devam etmiştir. O gün gözaltına alınan ve haklarında 3 yıl hapis cezası talep edilen 18 öğrenci ve 1 akademisyenin davası hala devam etmektedir. Bu gün ODTÜ tarihine sadece 9. ODTÜ Onur Yürüyüşünün zor kullanılarak bastırılması olarak değil; zorbalığa direnişin de bir sembolü olarak geçmiştir.
2. Panellerin Siyasi İçerikli Bulunup Engellenmesi
2018’in Aralık ayında yapılacak olan “Ekonomik Kriz ve Nedenleri “, “19 Aralık Katliamı Anması“ ve “Neoliberalizm Çıkmazı: Endüstri 4.0, Sarı Yelekliler“ panelleri Rektörlük tarafından kısıtlandı. Rektörlük, Valilik tarafından OHAL döneminde getirilen süresiz etkinlik yasağı gerekçesiyle okula çevik kuvvetin girmesine izin verirken, etkinliklerin gerçekleşeceği 19 Aralık 2018 günü İktisadi İdari Bilimler Fakültesi ve Matematik Fakültesinde öğleden sonraki bazı dersler dersler iptal edildi. Bu yasaklar “Rektörlüğün Panel OHAL’i” diye nitelendirilirken mecliste “Antidemokratik bu uygulamalardan derhal vazgeçilmesini istiyor, muhalefeti susturacağım diye okulları kapatmayı göze alan bu anlayışı kınıyoruz.“ sözleriyle gündeme geldi. Rektörlük 20 Aralıkta attığı “seçim süresi boyunca yapılmak istenilen panel ve forumlara izin verilmeyeceği” konulu mailiyle yasakların devam edeceğini gösterdi.
Bu yasakların üstüne Rektörlük 8 Mart 2019’da gerçekleşecek olan Yerel Yönetimlerde Kadın panelini “siyasi” olduğu gerekçesiyle iptal etti. Etkinlikte konuşmacı olan CHP Ankara Milletvekili Gamze Taşçıer “Üniversite olmanın temel özelliklerini ortadan kaldıran İktidar Rektörü, akademi için değil, birilerinin amaçları için koltuğunda bulunduğunu bir kez daha kanıtlamıştır. Daha önce de düşüncelerin tartışılacağı birçok panel ve toplantıyı ‘güvenlik sorunu’ gibi gerçek dışı gerekçelerle iptal eden, Üniversite çapında adeta olağanüstü hal ilan eden, sınav ve dersleri erteleyen Rektörlük, bugün de bir başka utanç kararına imza atmıştır.” sözleriyle eleştirmiştir. Rektörlüğün kararından dönmemesi üzerine etkinlik Mimarlar Odası Ankara Şubesinde gerçekleşti.
3. Medya Topluluğu Kapatılma Süreci
6 Temmuz 2018 tarihli mezuniyet gününde Rektörlük’ten alanda çekim yapmaları için önceden izin almış olan ODTÜ Medya Topluluğu, Rektör Mustafa Verşan Kök’e yönelik gerçekleştirilen protestolarda öğrencilere müdahale edilişini AnlatHocam isimli Youtube kanallarında yayınladı. Ardından Rektörlük, bu videoyu yayınlayarak ODTÜ’yü küçük düşürücü duruma soktukları iddia edilen topluluğun öncelikle ekipmanlarına el koydu ve topluluk askıya alındı. ODTÜ Medya Topluluğu ise kampüste uygulanmaya çalışılan medya sansürünü kabul etmeyerek üretimlerine devam edeceğini duyurdu. Kampüsteki diğer toplulukların desteği ile birlikte ODTÜ MD Vişnelik Tesislerinde ARAFİVA Fest isimli bir konser etkinliği düzenlendi ve topluluk elde edilen gelir ile yeni ekipmanlar aldı. Yayın hayatına eskisinden daha istikrarlı bir şekilde devam eden topluluk, 19 Aralık 2018’de Maraş Katliamı paneline yapılan polis müdahalesini sosyal medya hesaplarından paylaşmaları üzerine kapatıldı. Bu mail, kendileri dışında diğer tüm topluluklara atıldı. Mailde; izinsiz etkinlik düzenleme, siyasi parti görüşlerini fikir ya da eylemle hayata geçirme gibi ODTÜ Medya Topluluğunun ihlal etmediği birçok madde sıralandı. Panel ODTÜ Medya Topluluğu tarafından düzenlenmişcesine sunulan kapatılma sebepleri Rektörlüğün uzlaşmadan uzak bir tavır içerisinde olmasının son örneğiydi. Sadece panele yapılan müdahaleyi sosyal medya hesaplarında paylaştıkları için kapatılan topluluğa destek için değil, ayrıca kampüste artan baskı, sansür ve sessizleştirmeye karşı öğrenciler sessiz kalmayarak kampüs içinde yürüyüşler düzenledi. Aradan geçen sürede ODTÜ Medya Topluluğu üretimlerine resmi bir topluluk olmadan devam ederek istenilen o kısıtlamalarla dolu, özgürlükçülükten uzak ortamın elde edilemeyeceğini gösterdi. Tarihler 18 Nisan 2019 tarihini gösterdiğinde ise Rektörlükten gelen talep üzerine toplulukla beraber bir toplantı gerçekleştirildi. Alınan toplantıda ODTÜ Medya Topluluğu ile 6 Temmuz 2018’den beri devam eden süreç yapıcı bir ortamda değerlendirildi ve topluluğun üretimlerini tekrar resmi bir topluluk olarak devam etmesi kararlaştırıldı. Rektörlük bu kararı mail yoluyla kampüse duyururken ODTÜ Medya Topluluğu da sosyal medya hesaplarından 2018 Mezuniyet Gününden bu güne kendilerine destek olan herkese teşekkür ederek dayanışmanın bir ürünü olarak üretimlerine resmi bir şekilde devam edeceklerini duyurdu.
4. Öğrenci Forumlarının Alınmaması
ODTÜ geleneğinin bir parçası olan ve ODTÜ’nün tüm bileşenlerini bir araya getirme fırsatı veren ODTÜ öğrenci forumların sonuncusu, Verşan Kök’ün rektörlüğü döneminde 25 Aralık 2017’de ODTÜ KKM’de gerçekleşti. ODTÜ’nün atanmış rektörü Verşan Kök ilk 4 yıllık görevi süresince 8 Mart 2017 ve 25 Aralık 2017’de olmak üzere 2 foruma katılıp ODTÜ öğrencilerinin sorularını cevaplamaya çalıştı. Bu öğrenci forumları ODTÜ’nün ve ODTÜ öğrencilerinin yaşadığı sorunları, teknik ve fikri yetersizlikleri su yüzüne çıkarırken kampüsün demokratik ve kolektif bilincini de yaşatıyordu. Verşan Kök’ün 2017’den bu yana görev yaptığı okulun öğrencisinden ve sorunlarından uzak bir politika yürüttüğü fikirleri, alınmayan forumlar hakkında bir açıklama yapmaması üzerine daha da güçlenmiştir.
Verşan Kök rektör olarak atandığında öğrenci sorunlarını ilk ağızdan dinlemek amacıyla forumlar ve anketler düzenledi. Gerçekleşen son forum 27 Aralık 2017 tarihindeydi. Bu forumda üniversitenin kendi yaptığı anketin ne kadar sağlıklı olduğu tartışıldı, öğrencilerin yönetim baskısı istemediği öğrenciler ağzından belirtildi. Bu forumda en çok tartışılan konulardan biri LGBTİ+ Topluluğunun birden çok etkinliğinin engellenmek istenmesiydi. Özellikle Fizik Bölümünde transfobi ve homofobiyi konu alan Romeos filminin gösterimi sırasında idare tarafından elektriklerin kesilmesi ve polisin müdahalesiyle öğrencilerin bölüme kilitlenmesine öğrenciler tepki gösterdi. Bu tepkiler üzerine Rektör Verşan Kök “Kararı valilik aldı, kararı valiliğin önünde protesto etmeniz daha doğru olur. Doğrudur yanlıştır tartışılır ama bu kararı rektörlük almadı. Bu bir karardır, bu kararı valilik almıştır.” diyerek karşılık verdi. Bu etkinlikler üniversite içinde yapıldığında üniversitenin öğrencilerini korumak amacıyla elektrik kesintisi uyguladığını kabul etti. Forumlarda konuşulan konulardan biri de kütüphane ve yemekhane binalarının yetersizliğiydi. Vaatler arasında yeri belli olmayan bir kütüphane ve yemekhane binasının yapımı da vardı. Rönesans Holding AŞ ve Türkiye İş Bankası AŞ’nin destekleriyle yapılacak olan projenin çizimi Yazgan Mimarlık tarafından yapıldı. Yeşil ile iç içe ve herkese eşit oranda doğal ışık sağlayan ve sürdürülebilir bir bina yaratma fikriyle tasarlanan, 2019 yılında çizimi tamamlanan projenin 7.175 m2lik bir alanı kaplaması planlandı. Proje, öğrenci ve akademisyenler için tasarlanan kolektif çalışma alanları ile birlikte etkileşimi artırarak bilgi üretimine katkı sağlamayı, aynı zamanda da sosyal faaliyetler için kaliteli bir platform oluşturmayı amaçlıyor. Konum olarak Ar-Ge çalışmalarının yürütüldüğü Teknokent bölgesine yakın olması nedeniyle, projenin çeşitli araştırmalar için kuluçka görevi üstleneceği öngörülmekte. İnşaata başlanması durumda yemekhane ek binası 860, ortak çalışma alnından ise 770 öğrenci faydalanabilecek. 2017 forumunda Verşan Kök tarafından bitiş tarihi 1 Ekim 2019 olarak duyurulan projeye 2020 yılında hala başlanmadı. Forumda değinilen bir diğer kampüse ek amfi konusu ile ilgili de 12 Nisan 2018’de eskiden Türk Dili Bölümü binasının olduğu alana temeli atılan Yüksel Proje Amfisi ise 11 Ocak 2019 Cuma günü yapılan törenle açıldı. Yüksel Projenin bağışlarıyla hayata geçirilen proje, her yıl bölümlerin artırılan kontenjan sayısının yarattığı derslik ve amfi yetersizliğini çözmeyi amaçladı. ODTÜ Yüksel Proje Amfisi üniversitenin farklı bölümleri için amfi ve derslikler barındırmaktadır. Yüksel Proje Amfisi ODTÜ Ankara Kampüsündeki ilk hibe proje olma özelliğini taşıyor. Projenin geliştirilmesinde ODTÜ mensubu birçok mimar ve mühendis görev aldı.
5. TÜBİTAK Ödülü
2017 yılında NEOGENE projesi ile Türkiye’nin ERC desteği alan tek bilim insanı olan Doç. Dr. Mehmet Somel, 2019 yılında TÜBİTAK Teşvik Ödülü’ne başvurdu, fakat bu başvuru dosyası Verşan Kök tarafından imzalanmadı. Ret sebebinin Mehmet Somel’in ödülü kazandığı takdirde Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na gideceği teminatını vermemesi olduğu ortaya çıktı. Akademisyen bilim insanı Mehmet Somel bu pazarlığı yanlış bulduğunu belirtti. Konu hakkında yapılan haberlerde Somel’in TÜBİTAK adaylığının ODTÜ Senatosu tarafından onaylandığı ancak Rektör tarafından onaylanmadığı yazıldı. Konu üzerine Eğitim-Sen’in yaptığı açıklamada “Rektörlüğün bilimin ve üniversiteler değerlerin yerine baskı ve zorla ODTÜ bileşenlerini yıldırmaya çalışması yeni değildir.” denildi.
Verşan Kök Karnesi [Bölüm 3] - Ekonomi yazımız için tıklayın.
Kaynakça
Cumhuriyet Haber Verir – Guncel Son Dakika Haberleri. (2020, December 9). Cumhuriyet. https://www.cumhuriyet.com.tr/?aspxerrorpath=/haber/af-orgutunden-odtu-onur-yuruyusu-davasinda-yargilananlara-destek-kampanyasi-1797435
Evrensel Gazetesi. (2019, May 12). ODTÜ’de Onur Yürüyüşüne polis saldırısı: 22 gözaltı, 1 yaralı. Evrensel.Net. https://www.evrensel.net/haber/379135/odtude-onur-yuruyusune-polis-saldirisi-22-gozalti-1-yarali
Gerçek Gündem. (2019, November 12). “ODTÜ Onur Yürüyüşü” davası: “Polis dağılmakta olan gruba müdahale etti.” Www.Gercekgundem.Com. https://www.gercekgundem.com/guncel/133309/odtu-onur-yuruyusu-davasi-polis-dagilmakta-olan-gruba-mudahale-etti
S. (2019, May 11). ODTÜ’de Onur Yürüyüşüne polis müdahalesi. Son Dakika Haberleri. https://www.sozcu.com.tr/2019/gundem/odtude-onur-yuruyusune-polis-mudahalesi-4758607/
Evrensel Gazetesi. (2019, March 2). ODTÜ Rektörlüğü 8 Mart etkinliğini ‘siyasi’ diyerek yasakladı. Evrensel.Net. https://www.evrensel.net/haber/374787/odtu-rektorlugu-8-mart-etkinligini-siyasi-diyerek-yasakladi
Gazetesi, B. (2018, December 19). ODTÜ’de etkinlik günü dersler ‘güvenlik’ gerekçesiyle iptal edildi. Birgun.Net. https://www.birgun.net/haber/odtu-de-etkinlik-gunu-dersler-guvenlik-gerekcesiyle-iptal-edildi-240767
Halk TV. (2018, December 19). ODTÜ’den öğrencilere skandal engel! https://halktv.com.tr/gundem/odtuden-ogrencilere-skandal-engel-352069h
O. (2019, March 2). ODTÜ’de 8 Mart etkinliği ‘siyasi’ denilerek yasaklandı. Gazete Karınca. https://gazetekarinca.com/2019/03/odtude-8-mart-etkinligi-siyasi-denilerek-yasaklandi/
Merkezi, A. M. (2019). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Ortak Çalışma Alanı ve Kafeterya. Arkitera.Com. http://www.arkiv.com.tr/proje/orta-dogu-teknik-universitesi-ortak-calisma-alani-ve-kafeterya/10938
Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na gitmeyi kabul etmeyen akademisyen için ODTÜ Rektörlüğü bakın ne yaptı. (2019, February 23). Odatv. https://odatv4.com/odtu-rektorlugu-bakin-ne-yapti-23021954.html
T24. (2019, February 23). “ODTÜ Rektörlüğü, TÜBİTAK Teşvik Ödülü’ne başvuran akademisyenden ‘Saray’a gitme sözü’ istedi.” https://t24.com.tr/haber/odtu-rektorlugu-tubitak-tesvik-odulu-ne-basvuran-akademisyenden-saray-a-gitme-sozu-istedi,809588
