Rant Yolu Nedir?
Rant Yolu, resmi adıyla Bilkent-İncek Bulvarı Çevre Yolu Bağlantı Projesi, 2017 yılında dönemin Ankara Büyükşehir Belediye (ABB) başkanı Melih Gökçek ve ODTÜ atanmış Rektörü Verşan Kök arasında imzalanan protokolle yapımına başlanan bir yoldur.
9 Eylül 2017 tarihinde Melih Gökçek, Twitter üzerinden “Büyükşehir bir rekora daha imza attı!” açıklamasıyla projenin başlangıcını duyurmuştu. 9 Eylül’ü 10 Eylül’e bağlayan gece, ABB iş makineleri ODTÜ arazisine girmişti. O geceden itibaren ABB’nin ODTÜ ormanına ve ekosistemine yönelik saldırısı başta öğrenciler olmak üzere tüm ODTÜ bileşenlerinin; meslek odalarının ve Ankaralıların güçlü direnişiyle karşılaşmış ve bu direniş sonucunda yol projesinin yürütmesi durdurulmuştu.
Mansur Yavaş Dönemindeki Süreç
Yürütme durdurulduktan sonra Mansur Yavaş göreve gelene kadar geçen zamanda projenin yapımına devam edilmedi. Yavaş yönetime geldikten sonra CHP’li Ankara Büyükşehir Belediyesi, 2 Temmuz 2019’da yürütmeyi durdurma kararına itiraz etti ancak bu itiraz ilgili mahkeme tarafından reddedildi.
Mahkeme kararından bir yıl sonra, 1 Eylül 2020’de, Mansur Yavaş ve Erdoğan arasında bir görüşme gerçekleşti. Abdülkadir Selvi 3 Eylül 2020 tarihli köşe yazısında Erdoğan’ın Şehir Hastanesi Yolu’nun halledilmesi ricasını aktardı. Görüşmenin ve ricaların ardından 25 Ağustos tarihine geldiğimizde ABB Fen İşleri Daire Başkanlığı yolu tekrardan ihaleye açtı. İhale ise kısa bir süre içinde sonuçlandı ve projenin yapımına yeniden başlandı.
Temmuz 2022 itibarıyla ihaleyi alan firmaların iş makineleri, uzun bir aradan sonra tekrar, ODTÜ ormanına girmeyi denedi. Aynı günlerde ODTÜ’lülerin ve Ankaralıların alanda nöbet tutması, çeşitli eylemler ve kamuoyunu bilgilendirme çalışmaları sonucunda iş makineleri çalışmalarını sonlandırdı. Ancak projenin ODTÜ arazisi dışında kalan kısmı üzerinde çalışmalar hâlâ devam ediyor ve henüz projeye dair resmi bir iptal kararı gelmedi.
Projenin “Rant Yolu” olarak tanımlanmasının sebebi nedir?
Yol, Niğde Otobanı’ndan başlayarak İncek Mahallesi üzerinden Bilkent Şehir Hastanesine bağlanan bir plana sahip. Bu yönüyle yolun geçiş garantili otobandan hasta garantili hastaneye bağlanıyor olması, rantın bir temelini oluşturuyor. 4.8 km’sinin ODTÜ ormanından geçmesi planlanan 11 km’lik yolun, TMMOB Şehir Plancıları Odasının da yayımladığı açıklamada belirttiği üzere herhangi bir yarar sağlayacağına dair bir argüman bulunmuyor. Yolun trafiği rahatlatacağı iddiası ise güzergâhta bir trafik sorunun olmaması ve olsa dahi Rant Yolu’nun paralelinde yer alan, halihazırda trafik yoğunluğu bulunmayan, İhsan Doğramacı Bulvarı’nın bu sorunu çözmek için yeterli olmasıyla temelsiz hâle geliyor. Tam da bu noktada ODTÜ Çevre Topluluğu olarak üzerinde konuştuğumuz her yolun kendi trafiğini doğurduğu tartışması başlıyor.
Yukarıda bahsettiğimiz rantın bir diğer temeli, yolun yapılacağı güzergâhta, ODTÜ ormanı kıyısında yükselen ve “ODTÜ Ormanı Manzaralı” olarak satışa sunulan Park Joven kuleleridir. Gökçek ile ilişkili olduğu bilinen kulelerde; toplamda birkaç bina içerisinde bulunan yaklaşık beş yüz daire, her biri neredeyse 10 milyon TL’den satılmaktadır. Rant, Park Joven kuleleriyle sınırlı kalmamakta ve aynı alanda farklı projelerin inşaatı da sürmektedir.
Rant Yolu’nun yaratacağı ekolojik tahribat nedir?
ODTÜ arazisi, Ankara şehir merkezindeki son yekpare doğal yaşam alanı durumundadır. Bu arazide iki göl, mevsimsel akarsular, su basan çayırlıklar, kayalıklar, bozkırlar ve elbette kampüsün tamamını çevreleyen orman bulunmaktadır.
ODTÜ ekosistemi, aralarında endemik türlerin de bulunduğu 800’den fazla bitki türü, yine aralarında endemik türlerin olduğu omurgasızlar, sürüngenler, amfibiler, memeliler, tatlı su canlılarına ve özellikle kuşlar gibi canlılara yuva olmuş yüksek biyolojik çeşitliliğe sahip bir bölgedir.
Bugün Türkiye’nin yüzölçümünün yalnızca on binde otuz sekizini oluşturan ODTÜ’de, ülkenin tümünde görülen kuş türlerinin yarısından fazlası gözlemlenmiştir. Tespit edilen 249 kuş türünden 100 kadarı ODTÜ’yü üreme alanı olarak kullanmakta ve 6 türün nesli ise küresel ölçekte tehdit altındadır.
ODTÜ arazisinin dört bir yanı “mimari” yapılar ve yerleşimleriyle çevrili olduğundan buradaki canlıların bir kısmının diğer doğal yaşam adalarındaki popülasyonlarıyla bağlantıları ya tamamen kopmuş ya da zayıflamış durumdadır. Bu sebeple buradaki canlıların ODTÜ arazisinde barınamaması, bunun ODTÜ ile sınırlı kalmayacağı; tüm Ankara’da ve hatta bazı türler için çevreleyen bölgede de yok olacağı anlamına gelmektedir. Ayrıca bu arazinin hemen güneyinde, yine yolun tehdit edeceği, Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi bulunmaktadır.
Rant Yolu Projesi; böyle zengin bir ekosistemi, 4.8 km uzunluğunda ve 100 metre genişliğinde bir asfalt yoluyla parçalayacak ve ODTÜ kampüsünün 96 hektarlık parçasını ODTÜ’den koparacaktır. Ekosisteme geri dönüşü mümkün olmayan boyutta zarar verecektir.
Projenin son durumu nedir?
ABB, mahkemenin Rant Yolu Projesi’nde kamu yararı gördüğünü öne sürerek projeyi devam ettiriyor. Oysaki mahkemelerin sermayenin çıkarları doğrultusunda kamu yararına aykırı kararlar vermesi bildiğimiz ve alıştığımız bir gerçek.
Zenginlerin rahatı ve siyasilerin rantı uğruna ekosistemi katlederek yapılan projede kamu yararının ciddi bir şekilde ihlal edildiği, ODTÜ bileşenleri tarafından, Mansur Yavaş ve Kemal Kılıçdaroğlu ile yapılan görüşmelerde defalarca kez açıklandı. Bu görüşmelerin tarihleri de dahil olmak üzere bütün detaylarına yazının sonundaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.
Geçtiğimiz haftalarda yolun iptali için ODTÜ bileşenleri ve Ankaralılardan 1700’ün üzerinde dilekçe toplandı. Bu dilekçeler, dönemin ilk belediye meclisinin toplanması ve meclisin ilk günü olması nedeniyle Mansur Yavaş’ın katılımının beklenmesinin yanında konunun gündeme taşınmak istenmesi sebebiyle 10 Ekim Pazartesi günü ABB’ye teslim edildi. Dilekçelerin takibi için belediye meclis toplantısına katılmak isteyen ODTÜ bileşenleri ise ABB yönetimi tarafından belediye meclisine alınmadı. Sürekli olarak “şeffaf” ve “katılımcı” belediyecilik iddiasında bulunan Mansur Yavaş yönetimi, bu tutumuyla aslında iddialarının ne kadar asılsız olduğunu göstermiş ve Melih Gökçek döneminden hatırladığımız tutumları sürdürdüğünü gözler önüne sermiştir.
Ne yapmalı?
ABB, ODTÜ bileşenlerinin ve Ankara halkının iradesini yok sayarak sıkça vurguladığı “katılımcı belediyecilik anlayışı” ile ters düşmüştür. Bu tavır ABB’ye özel değil; hükümetin, belediyelerin ve günümüzde her biriyle iş birliği içinde olan okul yönetimlerinin ortak tavrıdır. Aynı tavrı atanmış ODTÜ Rektörü, mezuniyetimizin yeri olan Devrim’de yapılmaması konusunda gösterdiği çabayla gözler önüne sermişti. Benzer tutumlarla daha önce defalarca kez olduğu gibi bugün de ODTÜ bileşenleri yok sayılmak isteniyor.
Bugün birçok öğrenci topluluğuyla birlikte etkinlikler düzenliyor ve paneller yapıyoruz. Başta öğrenci toplulukları olmak üzere ODTÜ bileşenlerinin yanında dernekler, meslek odaları ve genel olarak Ankaralıların da içinde bulunduğu forumlar alıyoruz. Amacımız çevremizdeki bütün ortamlarda, toplamlarda konunun tartışılmasını sağlayarak insanları Rant Yolu’na karşı sürdürdüğümüz mücadelemizin bir parçası hâline getirmek ve nihayetinde bu yolun yapılmasını engellemek.
Yazımızı, Rant Yolu direnişinden arkadaşlarımızın mesajını paylaşarak noktalamak istiyoruz:
“Mansur Yavaş bize karşı Melih Gökçek olmak istiyorsa biz de onun karşısında Kavaklık Direnişi olacağız!”
rantyolunahayir | Twitter, Instagram | Linktree
Editörler: Cansu Sezen Erpolat, Ceren Deniz, Sude Demirel
